Rahim ağzı kanseri taraması nedir?
Rahim ağzı kanseri taraması, rahim ağzı hücrelerinde kansere yol açabilecek değişiklikleri bulmak için kullanılır. Tarama, servikal sitolojiyi ( Pap testi veya Pap smear olarak da adlandırılır ), insan papilloma virüsü (HPV) testini veya her ikisini içebilir. Yetişkin kadınlar düzenli olarak rahim ağzı kanseri taraması yaptırmalıdır.
Rahim ağzı kanseri nasıl oluşur?
Rahim ağzı, rahimin vajinaya açılan ağzıdır ve vajinanın üst kısmında bulunur. İki tip hücreden oluşan ince bir doku tabakası ile kaplıdır: Skuamöz hücreler olarak adlandırılan “deri benzeri” hücreler ve servikste mukus(salgı) üreten glandüler hücreler.
Kanser, servikal hücreler anormal hale geldiğinde ve zamanla kontrolden çıktığında ortaya çıkar. Kanser hücreleri servikal dokuda daha derine iner. İleri vakalarda kanser hücreleri vücudun diğer organlarına yayılabilir.
Rahim ağzı kanserine ne sebep olur?
Rahim ağzı kanseri vakalarının çoğuna HPV enfeksiyonu neden olur. HPV bir virüstür . Rahim ağzı hücrelerine girer ve onların değişmesine neden olabilir. HPV’nin bazı türleri, rahim ağzı kanserinin yanı sıra vulva, vajina, penis, anüs, ağız ve boğaz kanseri ile bağlantılıdır. Kansere neden olabilen HPV tipleri “yüksek riskli tipler” olarak bilinir.
Bu ve diğer HPV türleri, cinsel aktivite sırasında kişiden kişiye geçebilir. HPV çok yaygındır. Cinsel olarak aktif olan çoğu insan yaşamları boyunca bir HPV enfeksiyonu geçirir. HPV enfeksiyonu genellikle hiçbir belirtiye neden olmaz. Çoğu insan enfekte olduklarını bile bilmez.
HPV her zaman rahim ağzı kanserine mi yol açar?
Yüksek riskli HPV tiplerine sahip az sayıda kadın rahim ağzı kanserine yakalanacaktır. Vücudun enfeksiyonla savaşma konusundaki doğal yeteneği nedeniyle, çoğu HPV enfeksiyonu kendi kendine geçer. Bu kısa süreli enfeksiyonlar tipik olarak servikal hücrelerde sadece hafif veya “düşük dereceli” değişikliklere neden olur. HPV enfeksiyonu temizlendiğinde hücreler normale döner.
Az sayıda kadında HPV kaybolmaz. HPV enfeksiyonu uzun süre devam ederse “kalıcı” enfeksiyon olarak tanımlanır. Yüksek riskli tiplere sahip kalıcı HPV enfeksiyonu, servikal hücrelerde daha şiddetli veya “yüksek dereceli” değişikliklere neden olabilir. 1 veya 2 yıl süren yüksek dereceli değişikliklerin, tedavi edilmezlerse kansere dönüşme olasılığı daha yüksektir.
Sigara içimi, zayıf bir bağışıklık sistemi ve insan immün yetmezlik virüsü (HIV) ile enfeksiyona sahip olmak gibi faktörlerin, HPV enfeksiyonunun devam etme şansını artırdığı düşünülmektedir, ancak bu faktörler olmadan da kadınlarda kalıcı enfeksiyonlar ortaya çıkmaktadır.
Rahim ağzı kanseri taraması neden önemlidir?
Rahim ağzı hücrelerindeki yüksek dereceli değişikliklerin kansere dönüşmesi genellikle 3 ila 7 yıl sürer. Rahim ağzı kanseri taraması, bu değişiklikleri kanser olmadan önce tespit edebilir. Düşük dereceli değişiklikleri olan kadınlar, hücrelerinin normale dönüp dönmediğini görmek için daha sık test edilebilir. Yüksek dereceli değişiklikleri olan kadınlar, hücrelerin çıkarılması için tedavi alabilirler. Hastalığın derecesine göre tedavi değişmektedir.
Rahim ağzı kanseri taraması hayat kurtarır. Amerika Birleşik Devletleri’nde son 30 yılda rahim ağzı kanseri vakalarının ve ölümlerin sayısı yarı yarıya azaldı. Bu, esas olarak kadınların düzenli olarak rahim ağzı kanseri taraması yaptırmalarının sonucudur.
Rahim ağzı kanseri taraması nasıl yapılır?
Rahim ağzı kanseri taraması Pap testi, HPV testi veya her ikisini birden içerir. Her iki test de serviksten alınan hücreleri kullanır. Tarama süreci basit ve hızlıdır. Bir muayene masasına yatarsınız ve vajinayı açmak için bir spekulum kullanılır. Spekulum, serviksin ve üst vajinanın net bir görünümünü verir.
Hücreler bir fırça veya başka bir örnekleme aparatı ile serviksten elede edilir. Hücreler genellikle özel bir sıvıya konur ve test için bir laboratuvara gönderilir:
Pap testi için, anormal hücrelerin mevcut olup olmadığını görmek için numune incelenir.
Bir HPV testi için numune, en yaygın yüksek riskli HPV türlerinin varlığı açısından test edilir. Genellikle Pap testi için alınan numune HPV testi için de kullanılabilir. Bazen iki hücre örneği alınır. Kullanılan Pap testinin türüne bağlıdır.
Rahim ağzı kanseri taraması ne sıklıkla olmalı ve hangi testleri yaptırmalıyım?
Rahim ağzı kanseri taraması kadın sağlığı bakımının önemli bir parçasıdır. İlk cinsel ilişkiye ne zaman başladığınıza bakılmaksızın 21 yaşında taramaya başlamalısınız. Ne sıklıkla rahim ağzı kanseri taraması yaptırmanız ve hangi testleri yaptırmanız gerektiği yaşınıza ve sağlık geçmişinize bağlıdır:
21-29 yaş arası kadınlar her 3 yılda bir tek başına Pap testi yaptırmalıdır. 25-29 yaş arası kadınlar için tek başına HPV testi düşünülebilir, ancak Pap testleri tercih edilir.
30 ila 65 yaş arasındaki kadınların test için üç seçeneği vardır. Her 5 yılda bir Pap testi ve HPV testi ( co-test ) yaptırabilirler. Her 3 yılda bir tek başına Pap testi yaptırabilirler. Veya her 5 yılda bir tek başına HPV testi yaptırabilirler.
Histerektomi geçirmiş olsam da yine de rahim ağzı kanseri taramasına ihtiyacım var mı?
Histerektomi geçirmiş kadınların yine de taramaya ihtiyacı olabilir. Karar, serviksin çıkarılıp çıkarılmadığına, neden histerektomiye ihtiyaç duyulduğuna ve ciddi servikal hücre değişiklikleri veya serviks kanseri öyküsü olup olmadığına dayanmaktadır.
Histerektomi sırasında serviks çıkarılsa bile, servikal hücreler vajinanın tepesinde hala mevcut olabilir. Rahim ağzı kanseri veya yüksek dereceli rahim ağzı hücre değişiklikleri geçmişiniz varsa, ameliyattan sonraki 20 yıl boyunca tarama yaptırmaya devam etmelisiniz.
Rahim ağzı kanserinden kendimi başka nasıl koruyabilirim?
HPV aşısı, en sık kansere neden olan HPV enfeksiyonlarına karşı korunmaya yardımcı olmanın önemli bir yoludur. Ancak HPV aşısı, kansere neden olabilecek tüm HPV türlerine karşı koruma sağlamaz. Bu nedenle HPV aşısı olan kadınların yine de yaş grupları için serviks kanseri tarama önerilerine uymaları gerekmektedir.
Daha sık taramaya ihtiyaç duyabilecek kadınlar var mı?
Rahim ağzı kanseri öyküsü olan, HIV bulaşmış, bağışıklık sistemi zayıf olan veya doğumdan önce dietilstilbestrol’e (DES) maruz kalmış kadınlar daha sık tarama gerektirebilir ve bu rutin yönergeleri takip etmemelidir.
21 yaşından önce rahim ağzı kanseri taraması neden önerilmez?
Rahim ağzı kanseri bu yaş grubunda oldukça nadirdir. Çoğu kadın, vajinal ilişkiye başladıktan kısa bir süre sonra HPV ile enfekte olur. Bu enfeksiyonlar neredeyse her zaman 1 ila 2 yıl içinde servikal hücrelerde herhangi bir değişikliğe neden olmadan kendiliğinden geçer. Değişiklikler meydana gelirse, hücreler neredeyse her zaman normale döner. Araştırmalar bu yaş grubunda rahim ağzı kanseri taramasının rahim ağzı kanseri oranını düşürmediğini ve gereksiz tedaviye yol açabileceğini gösteriyor.
Rahim ağzı kanseri için yıllık tarama neden önerilmiyor?
Geçtiğimiz on yıllar boyunca yapılan araştırmalar, her 3 yılda bir Pap testi yaptırmaya göre yıllık Pap testi yaptırmanın genel bir avantajı olmadığını göstermektedir.
Kolposkopi ve servikal biyopsi gibi bazı takip testleri ve loop elektrocerrahi eksizyon prosedürü (LEEP) gibi tedavi seçenekleri rahatsız edici olabilen invaziv prosedürlerdir. Gereksiz bir test veya tedavi yaptırmak sakıncalıdır ve kaygıya neden olabilir. Bu gereksiz prosedürlerin sayısını sınırlamak, mevcut rahim ağzı kanseri tarama kılavuzlarının hedeflerinden biridir.
Cinsel ilişki olmasa bile neden rahim ağzı kanseri taraması öneriliyor?
Nadir durumlarda, HPV cinsel ilişki olmaksızın genital temas yoluyla yayılabilir. Bu, aynı cinsiyetten biriyle genital teması içerebilir. Ayrıca, HPV rahim ağzı kanserinin ana nedeni olmasına rağmen, tek neden değildir. Sigara ve HIV enfeksiyonu gibi diğer faktörler, HPV bulaşma ve rahim ağzı kanseri geliştirme riskinizi etkileyebilir.
Co-test(Pap testi artı HPV testi) 21-29 yaş arası kadınlar için neden önerilmez?
HPV enfeksiyonu bu yaş grubunda yaygındır. Bu enfeksiyonlar genellikle birkaç yıl içinde kendiliğinden geçer ve servikal hücrelerde kalıcı değişikliklere neden olmaz. 30 yaşın altındaki kadınlarda co-test kullanılması, çoğunlukla kansere yol açmayacak kısa süreli HPV enfeksiyonlarını tespit eder. Bu test, daha sık ve gereksiz takip testleriyle sonuçlanacaktır.
Rahim ağzı kanseri tarama yönergelerinin tekrar değişmesi olası mı?
Evet. Uzmanlar, rahim ağzı kanserini taramak ve anormal sonuçları yönetmek için yeni ve daha iyi yollar geliştirmeye devam ediyor. Uzmanlar ayrıca HPV enfeksiyonu ve bunun farklı yaşlardaki kadınları nasıl etkilediği hakkında daha fazla şey ortaya çıkarıyor. Amaç, en az sayıda gereksiz takip testi ve tedavisi ile çoğu rahim ağzı kanseri vakasını veya kanser öncesi değişiklikleri bulan bir test stratejisi geliştirmektir.
Yıllık rahim ağzı kanseri taraması artık önerilmiyorsa, yine de her yıl kadın doğum uzmanımı görmem gerekir mi?
Evet. Rutin bir bakım ziyareti için kadın doğum uzmanını düzenli olarak görmeniz yine de önemlidir. Bu ziyaretler, hamileliğe nasıl hazırlanacağınızı öğrenmeniz, doğum kontrol seçeneklerinizi tartışmanız veya menopoz sorunlarını çözmeniz için bir fırsattır.
Ek olarak, kadın doğum uzmanı, şeker hastalığı veya kalp hastalığı gibi belirli tıbbi durumlar açısından risk altında olup olmadığınızı belirlemenize yardımcı olabilir. Ayrıca, zamanı geldiğinde HPV aşısı da dahil olmak üzere belirli aşıları da yapabilirler. Kontrolünüz bir pelvik muayeneyi içermelidir.
Anormal bir rahim ağzı kanseri tarama testi sonucum varsa bu ne anlama gelir?
Birçok kadının anormal serviks kanseri tarama sonuçları vardır. Anormal bir sonuç, kanser olduğunuz anlamına gelmez. Servikal hücre değişikliklerinin sıklıkla kendi kendine normale döndüğünü unutmayın. Yüksek dereceli değişikliklerin bile kansere dönüşmesi genellikle birkaç yıl alır.
Anormal bir tarama testi sonucunuz varsa, yüksek dereceli değişikliklerin veya kanserin gerçekten var olup olmadığını öğrenmek için ek testler gereklidir. Takip testlerinin sonuçları yüksek dereceli değişiklikler gösteriyorsa, anormal hücreleri çıkarmak için tedaviye ihtiyacınız olabilir.
Rahim ağzı kanseri tarama testi sonuçları ne kadar doğrudur?
Herhangi bir laboratuvar testinde olduğu gibi, rahim ağzı kanseri tarama sonuçları her zaman doğru değildir. Bazen, hücreler normalken sonuçlar anormal hücreleri gösterir. Buna yanlış pozitif sonuç denir. Rahim ağzı kanseri taraması, anormal hücreleri tespit edemeyebilir. Buna yanlış negatif sonuç denir .Birçok faktör yanlış sonuçlara neden olabilir: Alınan örnek çok az hücre içerebilir, çalışmak için yeterli anormal hücre olmayabilir, bir enfeksiyon veya kan anormal hücreleri gizleyebilir, vajinal duş veya vajinal ilaçlar anormal hücreleri yıkayabilir veya seyreltebilir.
Yanlış negatif veya yanlış pozitif sonuçların önlenmesine yardımcı olmak için, testinizden 2 gün önce duştan, cinsel ilişkiden ve vajinal ilaçlar veya hijyen ürünleri kullanmaktan kaçınmalısınız. Adet döneminiz olduğunda taramayı başka bir zamanda planlamak en iyisidir.
Sözlük
Servikal Biyopsi: Laboratuvarda mikroskop altında incelenen küçük bir servikal doku parçasını çıkarmak için yapılan küçük bir cerrahi prosedür.
Rahim Ağzı Kanseri: Rahim ağzında, vajinanın üst kısmında rahme açılan bir kanser türü.
Servikal Sitoloji: Mikroskop kullanılarak rahim ağzından alınan hücrelerin incelenmesi. Pap testi de denir.
Serviks: Uterusun vajinanın üst kısmındaki alt, dar ucu.
Kolposkopi: Kolposkop adı verilen bir aletle büyütme altında serviks, vulva veya vajinanın görüntülenmesi.
Co Test: Rahim ağzı kanseri taraması için hem Pap testinin hem de insan papilloma virüsü (HPV) testinin yapılması.
Diabetes Mellitus: Kandaki şeker seviyesinin çok yüksek olduğu bir durum.
İnsan İmmün Yetmezlik Virüsü (HIV): Vücudun bağışıklık sisteminin belirli hücrelerine saldıran bir virüs. Tedavi edilmezse HIV, edinilmiş immün yetmezlik sendromuna (AIDS) neden olabilir.
Human Papillomavirus (HPV): Bazıları genital siğillere neden olan ve bazıları serviks, vulva, vajina, penis, anüs, ağız ve boğaz kanseri ile bağlantılı olan bir grup ilgili virüsün adı.
Histerektomi: Uterusu çıkarmak için yapılan ameliyat.
Loop Elektrocerrahi Eksizyon Prosedürü (LEEP): İnce bir tel halka ve elektrik enerjisi kullanarak anormal dokuyu rahim ağzından uzaklaştıran bir prosedür.
Pap Testi: Kanser belirtileri aramak için serviksten hücrelerin alındığı bir test.
Pelvik Muayene: Bir kadının pelvik organlarının fizik muayenesi.
Spekulum: Vajina duvarlarını açık tutmak için kullanılan bir alet.
Vulva: Kadının dış genital bölgesi.