Bazı yaygın sindirim sorunları nelerdir?
Kabızlık, ishal, reflü, hemoroid yaygın sindirim sorunlarıdır. En yaygın sindirim sorunları kısa sürelidir ve yaşam tarzı değişiklikleri ve bazen ilaçlarla kontrol edilmesi kolaydır. Semptomlar düzelmezse veya kötüleşirse doktora başvurmak gerekir. Bazı durumlarda, bu sorunlar daha ciddi tıbbi durumların bir işareti olabilir.
Yaygın sindirim bozuklukları şunları içerir. İrritabl bağırsak sendromu (IBS), iltihaplı bağırsak hastalığı (IBD), çölyak hastalığı.
Bu bozukluklar erkeklerden çok kadınları etkiler. Semptomlar gelip gidebilse de, uzun süre devam edebilirler.
Kabızlık
Haftada üçten az bağırsak hareketi olmasıdır. Dışkı sert veya geçmesi zor olabilir. Karnınız şişmiş görünebilir veya şişkinlik hissedebilirsiniz.
Kabızlığın yaygın nedenleri; yeterince lif yememek, yeterince su içmemek, bazı ilaçlar, rutindeki değişiklikler (seyahat gibi).
Hamilelik sırasında artan hormon seviyeleri sindirim sistemini yavaşlatabilir ve kabızlığa neden olabilir.
Lif nedir ve neden önemlidir?
Lif bitkisel gıdalarda bulunur. Bitkinin vücudunuzun sindiremediği kısmıdır. Lif, sindirim sisteminizden nispeten değişmeden geçer. Dışkıya hacim ekleyerek kabızlığın önlenmesine yardımcı olabilir, bu da geçişi kolaylaştırır. Lif açısından zengin bir diyet kolesterolü düşürmeye de yardımcı olabilir. Kolesterol seviyelerini düşürmeye ve sağlıklı bir kiloyu korumanıza yardımcı olabilir.
Mevcut kılavuzlar, kadınların günde 25 gram lif yemesini önermektedir. Çoğu insan günde sadece 15 gram alır.
Yüksek lifli gıdalar nelerdir?
İyi lif kaynakları arasında meyveler, sebzeler, fasulye, kepekli tahıllar ve kepek bulunur. Tam tahıllar arasında yulaf ezmesi, kahverengi pirinç, arpa ve mısır (patlamış mısır dahil) bulunur. Kepek, mısır ve buğday gibi tahılların dış kaplamasıdır. Tahıllarda ve diğer gıdalarda yüksek lifli bir bileşen olarak kullanılır.
Kabızlık nasıl tedavi edilebilir?
Kabızlık devam ederse, doktorunuz müshil önerebilir . Bu ürünlerin çoğu reçetesiz satılmaktadır. Laksatifler suyu emer ve genişler, bu da dışkıdaki su oranını artırır ve geçişi kolaylaştırır. Bunların en güvenli laksatifler olduğu düşünülmektedir.
Dışkı yumuşatıcıları, dışkıyı yumuşatmak için sıvı içeriği ekler.
Uyarıcılar, dışkıyı bağırsaklardan hareket ettiren bağırsak aktivitesini artırmak için bir kimyasal kullanır.
Laksatifler, özellikle uyarıcılar dikkatli kullanılmalıdır. Bağırsak hareketleriniz tekrar düzenli hale geldiğinde bu ürünleri kullanmayı bırakmalısınız. Uyarıcıların aşırı kullanımı bağırsaklarınızın onlara bağımlı olmasına neden olabilir.
Kabızlığı önlemek için, bol su içmek, günde en az 25 gram lif yemek, egzersiz yapmak, büyük abdesti tutmamak (bağırsak hareketi yapma dürtüsünü hissettiğinizde tuvalete gitmeyi ertelelemek) önemlidir.
İshal
İshal, günde üç veya daha fazla bağırsak hareketliliği ve büyük abdest ihtiyacı yaşamaktır. Ayrıca kramplara neden olabilir.
İshalin nedenleri; kirli yiyecek ve suların içerebildiği zararlı bakteri veya virüslerle enfeksiyon, süt ürünleri (laktoz intoleransınız varsa), kafein, yapay tatlandırıcılar veya bazı katkı maddeleri tüketmek, bazı ilaçlar özellikle antibiyotik almak, irritabl bağırsak sendromu (IBS) gibi sindirim sistemi hastalıklarıdır.
İshal olursam ne yapmalıyım?
İshal dehidrasyona neden olabilir (vücuttan sıvı kaybı). İshaliniz varsa, kaybedilenleri yerine koymak için bol miktarda sıvı almalısınız.
İshal birkaç saat içinde geçmezse, ayran veya et suyu gibi tuz içeren sıvılar ve sıvı gıdalar için. Süt ürünleri, soda ve meyve suları içmekten kaçının. İshali daha da kötüleştirebilecek laktoz, kafein veya şeker içerikli ürünlerden uzak durun.
Reçetesiz satılan ishal önleyici ilaçlar yardımcı olabilir. Ancak, bakteriyel bir enfeksiyonun belirtileri olabilen yüksek ateşiniz veya kanlı ishaliniz varsa alınmamalı ve hastaneye başvurulmalıdır.
İshal 2 günden fazla sürerse, doktorunuza başvurun. Ayrıca, dışkınız kan veya irin içeriyorsa, ateşiniz varsa, şiddetli karın ağrınız varsa, dehidrasyon belirtileriniz varsa (susuzluk, kuru cilt, yorgunluk, baş dönmesi, daha az idrara çıkma veya koyu renkli idrar) acil olara bir doktora başvurmalısınız.
Doğru tedavinin verilebilmesi ve ishalinizin nedenini bulmak için ileri tetkike ihtiyacınız olabilir.
İshal ve doğum kontrol hapları hakkında bilinmesi gerekenler
Doğum kontrol hapları kullanıyorsanız, ishal veya kusma bunların etkinliğini azaltabilir. Kombine doğum kontrol hapı aldıktan sonra 48 saat veya daha fazla süren veya sadece progestin içeren bir hap aldıktan sonra 3 saat veya daha fazla süren kusma veya ishaliniz varsa ne yapmanız gerektiği konusunda doktorunuzla konuşun. Ek doz gerekebilir.
Reflü nedir?
Asit reflü, yemek borunuzdaki açılıp kapanan kas düzgün çalışmadığında meydana gelir. Bu olduğunda, asit içeren yiyecek ve sindirim sıvıları yemek borunuza geri döner. Asit reflü, bazen mide ekşimesi olarak adlandırılan göğüs ve boğazda yanma hissine neden olabilir. Asit reflü yaygındır ve genellikle ciddi değildir.
Asit reflü en sık ne zaman olur?
Alkol veya kafein içtiğinizde veya turunçgiller, domates veya kızarmış yiyecekler gibi belirli yiyecekleri yediğinizde reflüyü daha sık fark edebilirsiniz. Yatarken daha sık hale gelebilir. Obez veya sigara içen kişilerde olduğu kadar hamilelik sırasında da daha sık görülür.
Asit reflüyü kontrol altına almak veya önlemek için şu adımları atmayı deneyebilirsiniz. Yatağınızın başını kaldırın ya da daha yüksek yastık kullanın. Küçük, daha sık öğünler yiyin. Sigarayı bırakın. Belirtilerinizi kötüleştiren yiyecek ve içeceklerden kaçının. Yemekten hemen sonra sırt üstü yatmaktan kaçının.
Asit reflü nasıl tedavi edilebilir?
Belirtilerinizi azaltmaya yardımcı olabilecek birkaç reçetesiz ilaç mevcuttur. Antasitler midedeki asit içeriğini azaltır. Diğer ilaçlar sindirim sisteminin çok fazla asit yapmasını engeller. Asit reflü haftada ikiden fazla oluyorsa veya 2 haftadan uzun süredir reçetesiz ilaçlar alıyorsanız, rahatlama olmadan gastroözofageal reflü hastalığı (GÖRH) adı verilen bir durumunuz olabilir. Tedavi, yaşam tarzı değişiklikleri ve ilaçları içerir. Bazı durumlarda GÖRH tedavisinde cerrahi kullanılabilir. Tedavi edilmeyen GÖRH, yemek borusunda ülserler, yemek borusunun daralması ve kanser öncülü bir durum dahil olmak üzere komplikasyonlara yol açabilir. GÖRH’niz varsa, tedavi ve takip için doktorunuzu düzenli olarak görmeniz önemlidir.
Hemoroid nedir?
Hemoroid, anüs ve alt rektumun içinde ve çevresinde şişmiş kan damarlarıdır. Damarlar basınç altında gerilir. Ağrılı, kaşıntılı ve tahrişli olabilir. Büyük abdest yapmak hemoroidlere zarar verebilir ve kanamalarına neden olabilir. Hemoroid birkaç faktörden kaynaklanabilir. Aşırı kilolu olmak, gebelik, uzun süre ayakta durmak veya oturmak, büyük abdest sırasında ıkınmak, kabızlık (bağırsak hareketlerini zorlamak) hemoroide sebep olabilen durumlardır.
Diyetinize lif ve sıvı eklemek hemoroidi önlemeye yardımcı olabilir.
Hemoroid tedavi edilebilir mi?
Şişliği azaltmak için hemoroid semptomları buz paketleri ile hafifletilebilir. Ilık su banyosunda oturmak semptomları hafifletebilir. Ayrıca hemoroid kremi veya fitiller kullanabilirsiniz. Sorunlar ortadan kalkmazsa, sağlık uzmanınıza başvurun. Bazı durumlarda hemoroidi çıkarmak için ameliyat gerekebilir.
Huzursuz bağırsak sendromu (irritabl bağırsak sendromu) nedir?
IBS esas olarak 30 ila 50 yaş arasındaki kadınları etkiler. Hafif semptomlardan ağır belirtilere kadar bir skalada ilerler. Belirtiler; kramp, gaz, şişkinlik, bağırsak alışkanlıklarındaki değişiklikler (kabızlık, ishal veya her ikisi), mukuslu dışkılamadır.
İrritabl bağırsak sendromuna ne sebep olur?
IBS’ye neyin neden olduğu açık değildir. Ancak stres, büyük öğünler yemek veya seyahat etmek semptomları tetikleyebilir. Bazı ilaçlar veya yiyecekler de semptomların alevlenmesine neden olabilir. Kafein, süt ürünleri ve çok miktarda alkol de sorunlara neden olabilir. Kadınların adet dönemlerinde daha fazla semptomu olabilir.
İrritabl bağırsak sendromu nasıl tedavi edilir?
IBS’da tedavi semptomları azaltmak üzerinedir. Önce diğer koşulları ekarte etmeye yardımcı olacak testler yapılabilir.
Sağlık uzmanınız veya bir beslenme uzmanınız, IBS’yi yönetmenize yardımcı olmak için diyetinizde değişiklikler önerebilir. Günde iki veya üç büyük öğün yerine sık sık küçük öğünler yemek yardımcı olabilir. Bazı durumlarda diyetinize lif eklemek yardımcı olabilir. Sağlık uzmanınız ayrıca semptomları hafifletmek için ilaçlar önerebilir.
İnflamatuar bağırsak hastalığı nedir?
IBH, sindirim sistemi boyunca iltihaplanmaya neden olan bir hastalık grubudur . Enflamasyon geçmezse, sindirim sisteminin bazı kısımları zarar görebilir. İki ana IBD türü vardır:
Crohn hastalığı sindirim sisteminin herhangi bir bölümünü etkileyebilir.
Ülseratif kolit genellikle kalın bağırsağı etkiler (kolon olarak da adlandırılır)
IBH belirtileri; karın ağrısı, geçmeyen ishal, kanlı dışkılama, kilo kaybı
İnflamatuar bağırsak hastalığına ne sebep olur?
IBH’nin kesin nedeni belli değildirl, ancak bağışıklık sistemi ile ilgili bir sorunla ilgili olabilir . Genleriniz de bir faktör olabilir. Sağlık uzmanınız, belirtilerinizin IBH’den kaynaklandığından ve bir enfeksiyondan kaynaklanmadığından emin olmak için birkaç test yapabilir.
İnflamatuar bağırsak hastalığı nasıl tedavi edilir?
IBD genellikle önce ilaçla tedavi edilir. Ancak hasar şiddetli ise, ameliyat bir seçenek olabilir.
Çölyak hastalığı
Çölyak hastalığı olan kişiler buğday, çavdar ve arpada doğal olarak bulunan bir protein olan glüteni tolere edemezler. Bazı gıda ürünlerine de glüten eklenir. Gluten yendiğinde, bağışıklık sistemi ince bağırsağa zarar vererek tepki verir. Bu hasar nedeniyle besinler düzgün bir şekilde emilemez. Çölyak hastalığı, 133 kişiden 1’ini etkileyen en yaygın sindirim bozukluklarından biridir.
Çölyak hastalığının belirtileri nelerdir?
Çölyak hastalığı olan bazı kişilerde hiçbir semptom görülmez. Bazen, ishal, kabızlık, karın ağrısı ve şişkinlik görülebilir.
Çölyak hastalığı nasıl teşhis edilir?
Sağlık uzmanınız çölyak hastalığınız olabileceğini düşünüyorsa, ilk adım kan testi yaptırmaktır. Bu test, bağışıklık sisteminin glütene karşı tepki verdiğini gösteren belirli antikorları arar. Kanınızda antikorlar bulunursa, hasar aramak ve tanıyı doğrulamak için bağırsak biyopsisine ihtiyaç duyulabilir.
Çölyak hastalığı nasıl tedavi edilir?
Çölyak hastalığı tedavi edilmezse, hastalık osteoporoz, anemi ve kanser gibi ciddi sağlık sorunlarının riskini artırabilir. Tedavi, diyetinizde glutenden kaçınmayı içerir. Araştırmacılar ayrıca gluteni ince bağırsak için daha az toksik hale getirebilecek ilaçlar üzerinde çalışmaktadırlar.
Kolorektal kanser nedir?
Kolorektal kanser, rektum ve kolon kanseridir. Kadınlar arasında kanser ölümlerinin ikinci önde gelen nedenidir. Çoğu durumda, kolorektal kanser zamanla yavaş yavaş gelişir. Genellikle bir polip olarak başlar (kolon veya rektumda bir doku büyümesi).
Rutin tarama kolon kanserini önlemeye yardımcı olabilir. Rutin taramalarda bulunan polipler kansere dönüşmeden kolaylıkla çıkarılabilir.
Kolon kanseri riskini artıran durumlar şunlardır: Kolorektal kanser veya kolon polipleri olan 60 yaşından küçük birinci derece akrabanız (ebeveyn veya kardeş), kolorektal kanser veya kolon polipleri olan herhangi bir yaştaki iki veya daha fazla birinci derece akrabanız varsa, daha önce kolorektal kanser geçirdiyseniz, kolon polipleriniz varsa, ailesel adenomatöz polipoz veya kalıtsal nonpolipoz kolon kanseri öyküsü varsa kolon kanseri riski artar.
Yaşam tarzı, kolorektal kanser riskinizde rol oynayabilir. Şu faktörler riskinizi artırabilir:
Düşük lifli ve yüksek yağ içeren bir diyet yemek, düzenli egzersiz yapmamak, aşırı kilolu olmak, sigara içmek veya çok miktarda alkol almak.
Kolon kanseri için ne zaman ve nasıl taranmalıyım?
Ortalama kolon kanseri riski altındaysanız, tercih edilen tarama yöntemi 45 yaşından itibaren 10 yılda bir yapılan kolonoskopidir.
Yüksek risk altındaki kişiler için kolonoskopi ile tarama 40 yaşında veya etkilenen en genç akrabanın tanıyı aldığı yaştan 10 yaş daha genç yaşta başlamalıdır.
75 yaşından büyükseniz kolonoskopi taramasını bırakmanız önerilir.
Kolon kanseri taraması için başka yöntemler vardır. Diğer tarama yöntemleri şunlardır: Her yıl dışkıda gizli kan testi yaptırmaktır.
Her 5 yılda bir esnek sigmoidoskopi yapılabilir. Bu test, kanser aramak için rektuma ve alt kolona ince bir cihazla bakılmasını içerir.
Her 5 yılda bir bilgisayarlı tomografi (BT): Bazen “sanal kolonoskopi” olarak adlandırılan bu görüntüleme testi, kolonun kolonoskop olmadan görüntülenmesini sağlar.
Sahip olduğunuz tarama testinin türü, risklerine, faydalarına, bulunabilirliğine ve tercihinize bağlıdır. Diğer tarama testlerinden birini yaptırmayı seçerseniz ve anormal bir sonucunuz varsa, genellikle bir takip kolonoskopisi yapılır.
Kolorektal kanserin belirtileri nelerdir?
Kolorektal kanser genellikle hastalığın erken evrelerinde hiçbir belirti göstermez. Daha ileri aşamalarda, belirti ve semptomlar şunları içerebilir: Bağırsak alışkanlıklarında değişiklik, rektumdan kanama, dışkıda kan, ince çaplı dışkılama, karın rahatsızlığı (şişkinlik, kramplar veya sık gaz ağrıları), dışkılama ihtiyacınız olduğu hissi (dışkılamadan sonra kaybolmaz), iştah kaybı, zayıflık ve yorgun hissetmek.
Bu semptomların olması kanser olduğunuz anlamına gelmez. Aynı semptomlara diğer sindirim bozuklukları neden olabilir. Bu belirtilerden herhangi birine sahipseniz sağlık uzmanınızla konuşun.
Kolorektal kanser nasıl tedavi edilir?
Sağlık uzmanınız kolorektal kanseriniz olduğunu belirlerse, ameliyat, radyasyon tedavisi , kemoterapi ve daha fazlasını içeren çeşitli tedaviler mevcuttur.
Sözlük
Anemi: Kan dolaşımında anormal derecede düşük kırmızı kan hücresi seviyeleri. Çoğu vakaya demir eksikliği (demir eksikliği) neden olur.
Antikorlar: Vücudun bakteri ve virüs gibi yabancı maddelere tepki olarak ürettiği kandaki proteinler.
Anüs: Bağırsak hareketlerinin vücudu terk ettiği sindirim kanalının açılması.
Biyopsi: Küçük bir doku parçasını çıkarmak için yapılan küçük bir cerrahi prosedür. Bu doku bir laboratuvarda mikroskop altında incelenir.
Kemoterapi: Kanserin ilaçlarla tedavisi.
Kolonoskopi: Küçük, ışıklı bir alet kullanılarak kalın bağırsağın muayenesi.
Bilgisayarlı Tomografi (BT): İç organları ve yapıları enine kesit olarak gösteren bir röntgen türü.
Dehidrasyon: Vücudun ihtiyaç duyduğu kadar su alınmaması durumudur.
Gaitada Gizli Kan Testi: Kolon veya rektum kanseri belirtisi olabilen dışkı örneğinin kan için test edildiği bir test.
Gen: Bir kişinin fiziksel özelliklerinin geliştirilmesi ve vücuttaki süreçlerin kontrolü için talimatlar içeren DNA parçaları. Gen, kalıtımın temel birimidir ve ebeveynden çocuğa geçebilir.
Hormonlar: Hücrelerin veya organların işlevini kontrol eden vücutta yapılan maddeler.
Bağışıklık Sistemi: Hastalıklara neden olan virüs ve bakterilere karşı vücudun doğal savunma sistemi.
İltihap: Vücuttaki dokularda ağrı, şişlik, kızarıklık ve tahriş.
İnflamatuar Bağırsak Hastalığı (IBH): Bağırsakların iltihaplanmasına neden olan bir grup hastalığın adı. Örnekler arasında Crohn hastalığı ve ülseratif kolit bulunur.
İrritabl Bağırsak Sendromu (IBS): Gaz, ishal, kabızlık ve karın ağrısına neden olabilen bir sindirim bozukluğu.
Laktoz intoleransı: Birçok süt ürününde bulunan bir şeker olan laktozu sindirememek.
Müshil: Bağırsakları boşaltmaya yardımcı olmak için kullanılan bir ürün.
Adet Dönemleri: Rahimden aylık olarak kan ve doku dökülmesidir.
Polip: Bir organın içinde gelişebilen anormal doku büyümesi.
Rektum: Sindirim sisteminin son kısmı.
Sigmoidoskopi: Kanser aramak için rektuma ve alt kolona ince bir kamera cihazıyla bakılması.